chodzić

1. Chodząca cnota, cnotliwość, dobroć, powaga, uczciwość itp. «o człowieku godnym, dobrym, rozsądnym, uczciwym itp.»: Moja teściowa, kobieta niezwykle energiczna i uczynna, uchodzi we wsi (...) za chodzącą dobroć. PorD 5/1999.

2. Chodząca kronika, encyklopedia «o człowieku wszechstronnie wykształconym, znającym się na czymś lepiej niż inni; erudyta»: Był chodzącą encyklopedią Beskidu Sądeckiego. AM 1998.

3. przestarz. Chodzić, iść, pójść itp. po prośbie, po proszonym (chlebie), na żebry «żebrać»: Chata spłonęła, a żona z dziećmi poszła w świat, na żebry. LitL 3/1957.

4. Chodzić jak struty «być bardzo przygnębionym, zmartwionym»: Chodzę dziś cały dzień jak struty. Przybity i pochmurny. Rosja zdobyła mistrzostwo świata (...). L. Tyrmand, Dziennik.

5. Chodzić, kręcić się, zakręcić się koło czegoś, koło (swoich, czyichś) spraw, interesów itp. «starać się załatwić swoje (czyjeś) sprawy, interesy, zabiegać o coś»: Umie chodzić koło interesów i zdaje się, że jej głowa dorabia to, na co nie wystarcza pensja jej męża. A. Jambor, Stenogramy.

6. Chodzić na rzęsach «urządzać awantury po pijanemu»: W czterdziestym czwartym na wiosnę? Pamiętam. Wlałeś się strasznie. – A ty się nie wlałeś? Wszyscy chodziliśmy na rzęsach. J. Andrzejewski, Popiół.

7. książk. Chodzić od Annasza do Kajfasza «wędrować od jednego urzędu (człowieka) do drugiego, bezskutecznie usiłując załatwić jakąś sprawę»: Chodzę od Annasza do Kajfasza, ale bez poręczenia żaden bank nie chce ze mną gadać. Roz tel 2002.

8. Chodzić za kimś jak cień «nieustannie komuś towarzyszyć, nie opuszczać go ani na chwilę»: Dlaczego chodzicie za mną jak cień? (...) Boimy się, żeby pan znowu gdzieś nie zniknął. Z. Nienacki, Strachy.

9. Coś chodzi w parze z czymś «coś towarzyszy czemuś, łączy się, pozostaje z czymś w związku»: (...) smutek nierzadko chodzi w parze z tłumioną agresją. A. Kępiński, Melancholia.

10. Coś (pieniądze) piechotą nie chodzi «coś (pieniądze) nie jest łatwe do zdobycia»: Tysiąc trzysta piechotą nie chodzi (...). Muszę uzbierać trochę na pewien cel. E. Redliński, Szczurojorczycy.

11. Dreszcz, mróz chodzi komuś po kościach, po plecach, po skórze; ciarki, mrówki chodzą komuś po plecach

a) «dreszcze kogoś przenikają, wstrząsają kimś, dają się odczuć w kościach, plecach»: Chyba mam gorączkę, dreszcze mi po plecach chodzą i łeb mi po prostu pęka. Roz tel 1997.

b) «ktoś się bardzo boi»: Ciarki mi po plecach chodzą jak go widzę, on zawsze musi powiedzieć coś złośliwego, wstrętny facet. Roz tel 1997.

Chodząca metryka zob. metryka 1.

Chodzący kościotrup zob. kościotrup.

Chodzić bez portek zob. portki 1.

Chodzić jak błędna owca zob. owca 1.

Chodzić jak (koń) w kieracie zob. kierat.

Chodzić jak na sznurku zob. sznurek 1.

Chodzić jak senna mucha zob. mucha 7.

Chodzić jak we śnie zob. sen 2.

Chodzić koło kogoś na palcach zob. palec 1.

Chodzić komuś po głowie zob. głowa 23.

Chodzić krętą drogą, krętymi drogami zob. droga 9.

Chodzić (mocno, twardo) po ziemi zob. ziemia 1.

Chodzić od drzwi do drzwi zob. drzwi 1.

Chodzić pod wierzchem zob. wierzch 1.

Chodzić pod żaglami zob. żagiel 1.

Chodzić po kominkach, na kominki zob. kominek.

Chodzić prostą drogą zob. droga 3.

Chodzić rakiem zob. rak 3.

Chodzić spacerkiem zob. spacerek.

Chodzić spać (razem) z kurami zob. kura 2.

Chodzić stadami zob. stado.

Chodzić swoją, własną drogą, swoimi, własnymi drogami zob. droga 10.

Chodzić u kogoś na pasku, na czyimś pasku zob. pasek.

Chodzić w glorii (czegoś) zob. gloria.

Chodzić w łatach zob. łata 2.

Chodzić za kimś jak cielę za krową zob. cielę 1.

Chodzić za (swoją, własną) potrzebą zob. potrzeba 1.

Chodzić z brzuchem zob. brzuch.

Chodzić z głową w chmurach zob. chmura 1.

Chodzić z kąta w kąt zob. kąt 1.

Coś chodzi jak w zegarku zob. zegarek 1.

Coś chodzi komuś po głowie zob. głowa 9.

Iść tam, gdzie król piechotą chodzi zob. piechota.

Jeśli chodzi o ścisłość zob. ścisłość.

(Ktoś) chodzi jakby kij połknął zob. kij 3.

Ktoś chodzi jak ścięty zob. ściąć 3.

Ktoś chodzi jak w zegarku zob. zegarek 3.

Ktoś nie wie, po jakim świecie chodzi zob. świat 15.

Róbmy rząd i chodźmy stąd! zob. I rząd 2.

(Z bólu) chodzić po ścianach zob. ściana 9.

Ziąb chodzi komuś po kościach, po krzyżu, po plecach zob. ziąb.